زیره که با نام‌های رازیانه نصف النهار و زیره ایرانی نیز شناخته می‌شود، گیاهی دوساله از خانواده Apiaceae، بومی آسیای غربی، اروپا و شمال آفریقا است. زیره سبز با نام علمی L. Cuminum cyminum(ال. کومینوم سمینوم) گیاهی است از خانواده apiaceae (آپیاسه)، یکساله، معطر، بدون کرک (جز میوه) ساقه علفی . زیره سیاه گیاهی دوساله از خانواده چتریان، سرده زیره و بومی غرب آسیا، اروپا و شمال آفریقا است.
زیره سیاه
زیره سیاه گیاهی است که افسانه‌های جالبی در قدیم درباره آن وجود داشته است. گیاه زیره سیاه قدرت درمانی دارد و می‌توان از روغن، میوه و دانه‌های آن به‌عنوان دارو استفاده کرد. زیره سیاه (Caraway) که به آن زیره نیز گفته می‌شود، یک ادویه منحصربه‌فرد است که مدت‌هاست در آشپزی و داروهای گیاهی استفاده می‌شود. گیاه زیره سیاه دارای برگ‌های ریز بریده شده و چتری‌های حاوی گل‌های سفید کوچک است. میوه یا دانه آن به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره، به شکل هلالی به طول حدود ۵ میلیمتر و با پنج برجستگی طولی در پشت آن است. زیره سیاه، اگرچه اغلب با دانه یا بذر اشتباه گرفته می‌شود، اما این غلاف کوچک و قهوه‌ای درواقع میوه‌ی خشک گیاه دوساله‌ی زیره سیاه (Carum carvi .L) از خانواده جعفریان است.
زیره سبز
زیره سبز (L.Cuminum cyminum) یکی از دو نوع زیره موجود در طبیعت می باشد. زیره سبز دانه ای معطر، یکساله و بدون کرک است. البته میوه زیره سبز کرک دار می باشد. ساقه علفی زیره سبز با شیار و با انشعابات دو تایی و سه تایی می باشد. زیره سبز از تیره چتریان (Apaiaceae) است.
تفاوت زیره سبز و سیاه
دانه زیره سبز در حقیقت همان میوه گیاه است که ارتفاع آن 2 میلی متر و به شکل هلالی و دارای 5 خط برجسته می باشد. زیره دو نوع دارد: زیره سبز با نام علمی cuminum cyminum L و زیره سیاه که به زیره ایرانی معروف است و با نام علمی Carum carvil شناخته می شوند. این دو نوع زیره بسیار به یکدیگر شبیه هستند اما تفاوتهایی نیز دارند. زیره سبز به رنگ سبز روشن است و دانه های آن حجیم و دارای عطر کمتری نسبت به زیره سیاه می باشد. زیره یکی از اولین گیاهان کاشته شده در اروپا، آسیا و افریقا می باشد.
بیشترین زیره ایران در کرمان هست و شهر بافت استان کرمان مرغوب ترین زیره در ایران را بصورت خودرو دارد.
خواص زیره سیاه
- برخی از ترکیبات موجود در زیر سیاه، خاصیت ضد التهابی قوی دارند که می‌توانند مشکلات گوارشی از جمله سوزش معده، نفخ و گاز معده، مشکلات هضم غذا، از دست دادن اشتها، اسهال، تحریک بافت گوارشی و اسپاسم خفیف معده و روده و همچنین مشکلات دیگری مانند زخم و گرفتگی عضلات را بهبود بخشند.
- روغن زیره سیاه برای بهبود سرفه بلغم، کنترل ادرار، از بین بردن باکتری‌های بدن و رفع یبوست استفاده می‌شود. همچنین بانوان هنگام عادت ماهانه برای تسکین دردهای قاعدگی و مادران شیرده برای افزایش جریان شیر در بدن خود از روغن زیره سیاه استفاده می‌کنند.
- در کرم‌های مخصوص ماساژ برای بهبود جریان خون و همچنین در دهانشویه‌ها از عصاره زیره سیاه استفاده می‌شود.
- در تمام غذاهای شور و شیرین مانند مانند نان، شیرینی، پنیر، خوراک‌های گوشتی و خورشت‌ها می‌توان از زیره به‌عنوان ادویه پخت‌وپز استفاده کرد.
- در صنایع و کارخانجات از روغن زیره سیاه برای طعم دادن به داروهای خاص استفاده می‌شود. همچنین معمولاً به‌عنوان اسانس در خمیردندان، صابون و مواد آرایشی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نحوه استفاده از زیره سیاه
زیره سیاه در سراسر جهان کشت می‌شود، نسبتاً ارزان است و به راحتی در بیشتر فروشگاه‌ها و عطاری‌ها در دسترس است. برای استفاده از زیره سیاه می‌توانید:
- آن را به‌عنوان ادویه، به شکل کامل یا آسیاب‌شده به غذاهای خود اضافه کنید. برخی از غذاهایی که می‌توانید زیره سیاه به آن اضافه کنید عبارتند از: نان، کلوچه، انواع شیرینی‌ها و دسرها (مانند پای، تارت، مربا، ژله، کاستارد)، خورشت‌ها، سس‌ها، غذاهای ترش یا تخمیر شده، سبزیجات بوداده و…
- مقداری از آن را به آب جوش اضافه کرده و به‌عنوان یک دمنوش آرامش‌بخش مصرف کنید.
- از انواع مکمل‌هایی که با زیره سیاه درست شده‌اند، مانند کپسول‌ها، روغن‌ها، عرق‌ها و عصاره‌ها به شکل خوراکی یا غیرخوراکی استفاده کنید.
بدون نظر